In hierdie artikel word ’n interpretasie van Martin Versfeld se vroeë boek, Oor
gode en afgode (1948), aangebied. Die doel van die artikel is om die belangrikste
deurlopende argumente van die vyf afsonderlike opstelle van die boek te
rekonstrueer en hulle onderlinge verband aan te toon. Die praktyk- en politiekfilosofiese
goue draad word uitgelig en saam met die sentrale begrip van die
“praktiese rede” (verstandigheid of prudentia) uiteengesit. Daar word aangetoon
hoe die begrip van “inkarnasie” verstandigheid onderbou en hoe die hele
kompleks deur die vorming van “selfkennis” bydra tot die oriëntasie van die mens
in die wêreld. Hierdie oriëntasie staan vir die jong Versfeld in die spanning tussen
die verval van die Westerse beskawing en die dringendheid om met ’n radikale
etiek daarop te antwoord. Die inhoud van Oor gode en afgode word verder
geïnterpreteer (1) deur dit binne die groter ontwikkeling van Versfeld se werk te
plaas, (2) deur dit vanuit die (meesal) ongepubliseerde materiaal in die Versfeldargief
te belig, en (3) deur enkele aspekte van die bestaande interpretasie- en
resepsiegeskiedenis te kommentarieer. Ofskoon die hoofdoelstelling van die
opstel die verheldering van die inhoud is, word daar afgesluit met ’n suggestie
van die lyne waarlangs kritiese verderondervraging van die boek onderneem sou
kon word.
In this article an interpretation of Martin Versfeld's early book, Oor gode en
afgode (“On gods and idols”) (1948) is presented. The aim of the article is to
reconstruct the most important constant arguments of the five separate essays of
the book and to explain the relations between them. The golden thread of
philosophy of practice and political philosophy is highlighted and exposed
together with the central notion of the “practical reason” (prudence, or
prudentia). It is explained how the notion of “incarnation” subtends prudence and
how the entire complex through the formation of “self-knowledge” contributes to
the orientation of a person in the world. For the young Versfeld this orientation
stands in tension between the decay of Western civilisation and the urgency to
respond to it with a radical ethic. The content of Oor gode en afgode is further
interpreted (1) by situating it within the broader development of Versfeld's work,(2) by clarifying it with the (mostly) unpublished material from the Versfeld
archive, and (3) by commenting on some aspects of the existing history of the
interpretation and reception of the book. Although the main aim of the article is
to clarify the content, in conclusion a number of lines for critical further
questioning of the book are suggested.
