Abstract:
Hoofstuk 6 van die Maatskappywet 71 van 2008 (‘die Maatskappywet
2008’) het die konsep van ondernemingsredding ingevoer vir
maatskappye wat onder finansiële druk verkeer. Die proses behels die
rehabilitasie van sulke maatskappye deurdat dit die geleentheid skep om
’n ondernemingsreddingsplan voor te lê, gefasiliteer deur ’n
ondernemingsreddingspraktisyn. So ’n plan stel ’n basis voor op grond
waarvan die maatskappy kan voortgaan om handel te dryf as ’n solvente
entiteit, of, in die alternatief, waarvolgens dit ’n beter dividend aan
skuldeisers sal voorsien as wat hulle sou ontvang tydens likwidasie. Alle
skuldeisers word gebind deur die plan en skuldeisers (aandeelhouers) wat
teen die plan stem word potensieel daartoe gedwing om hulle stembelang
te verkoop aan partye wat ten gunste van so ’n plan stem. Die konsep van
die ‘bindende aanbod’ wat deur ’n skuldeiser (aandeelhouer) gemaak word
aan die teenstemmende party is nuut in die Suid-Afrikaanse reg. Vanaf 'n
direkte interpretasie van die artikel, blyk dit dat die teenstemmende party
word verplig om sy stembelang te verkoop aan die aanbieder teen die
likwidasiewaarde van die betrokke stembelang (dikwels ’n verwaarloosbare
bedrag). In hierdie artikel word artikel 153(1)(b)(ii) van die
Maatskappywet 2008 ondersoek, asook die ontwikkeling van regspraak
oor die onderwerp. Dit behandel ook die toekomstige vooruitsigte van die betrokke bepaling om voortaan skuldeisers (aandeelhouers) toe te laat om
die ondernemingsreddingsplan af te forseer (‘cramdown’) op
teenstemmende partye. Die artikel bespreek artikel 153(1)(b)(ii) van die
Maatskappye Wet 71 van 2008, die ontwikkeling van die regspraak, en dit
lyk of die artikel krediteure (aandeelhouers) kan toelaat om stemregte uit
koop om te verseker dat die reddings plan aanvaar word, ondanks
teenkanting van afwykende partye. In die besonder, sluit hierdie artikel 'n
analise van African Banking Corporation van Botswana Bpk v Kariba
Furniture Manufacturers (Edms) Bpk en ander 2013 (228/2014) [2015]
ZASCA 69 (20 Mei 2015) (‘Kariba (SCA)’). Die uitspraak van die Hooggeregshof
van Appèl (SCA) in die geval van Kariba (SCA) het die konsep van
die bindende aanbod ‘op sy kop’ gedraai en as 'n gevolg was die bindende
aanbod beginsel ‘afgewater’. Die uitspraak van Kariba (SCA) het 'n groot
invloed op die wyse waarop skuldeisers en aandeelhouers die meganisme
in artikel 153(1)(b)(ii) beskou en het derhalwe onbruik geword. Dit word
voorgelê hierin dat totdat die wetgewer artikel 153(1)(b)(ii) wysig, of totdat daar 'n ander merkwaardige beslissing gemaak word deur die SCA
(miskien op verskillende feite), die posisie onveranderd sal bly.
