Britse owerheid en die onderwys op Heidelberg gedurende die Anglo-Boereoorlog, 1900-1902

Abstract

Oor die klaskamerpraktyk en die werklike gehalte van onderrig tydens die kampskooltydperk is daar min bekend. Heidelberg wat na 1902 in 'n belangrike onderwyssentrum in Transvaal ontwikkel het, het gedurende die Anglo-Boereoorlog gehelp om die grondslag vir 'n effektiewe naoorlogse onderwysstelsel, gebaseer op die Britse model, te vestig. In hierdie artikel word gepoog om die positiewe in die kamponderwys wat die Britse onderwysowerhede tot stand gebring het, onder die leser se aandag te bring. Die kampskole het daartoe bygedra om die gedagtegang van die kampkinders te prikkel en nuwe wêrelde vir hulle te ontsluit. Die bestaan van die kampskoolstelsel ondersteun die siening dat die lewe in die konsentrasiekampe nie net om dood en siekte gewentel het nie. Tog het die Heidelbergse ouers onderrig in Nederlands as so belangrik beskou dat hulle tot verset teen onderrig in Engels en tot die stigting van die Volkskool op die dorp oorgegaan het. Die stigting van die CNO skole het die gedagte aan moedertaalonderwys gestimuleer. ENGLISH: Not much is known about classroom practice and the actual quality of teaching in the concentration camp schools of the Anglo-Boer War. During the war Heidelberg, which was to develop into an important educational centre in the Transvaal after 1902, helped to lay the foundation for an effective post-war educational system, based on the British model. In this article it is endeavoured to bring to the attention of the reader the positive aspects of the educational system that the British authorities established in the concentration camps. The camp schools stimulated the camp children's thinkings processes and helped to open new worlds to them. The existence of the camp school system supports the viewpoint that life in the concentration camps did not revolve solely around death and disease. Despite this, the Heidelberg parents regarded teaching with Dutch as medium of instruction so important that they rebelled against English as the sole medium and established the Volkskool in the town. The establishment of Christian National Education (CNE) Schools stimulated the concept of mother tongue education.