Afrikaans: In die inleiding word die doelstelling met hierdie dissertasie gestel
as synde tweerlei van aard, naamlik om die wesenlike verskille tussen die
dramateks en die verhoogteks aan te dui en om ondersoek in te stel na
die bekroning van Afrikaanse dramas. Verder volg dan verklarings van
begrippe wat konstant in hierdie studie gebruik word.
Die eerste hoofstuk handel oor die verskille en ooreenkomste tussen die
dramateks en die verhoogteks, die voor- en nadele van elkeen en die veranderinge wat vanaf dramateks tot verhoogteks kan plaasvind. Hierdie
hoofstuk bespreek ook benaderingswyses soos die Resepsie-Estetika en
Semiotiek wat by die bestudering van hierdie gekompliseerde kommunikasiemedium gebruik kan word.
Die noodsaaklikheid van die bekroning van Afrikaanse dramas en die bestaande toekennings en pryse word vervolgens bespreek. Daar word tot
die slotsom gekom dat die drama minder bekroon word as die ander genres.
In sommige gevalle is geen bekronings in die bestaan van TI prys of toekenning aan 'n drama gemaak nie, alhoewel die moontlikheid gestel is in
die reglemente van die pryse of toekennings. Daar is ook bevind dat
van die twaalf pryse/toekennings slegs drie daarop ingestel is om die
verhoogteks te bekroon, terwyl die res die dramateks as primere uitgangspunt met slegs terloopse inagneming van die verhoogteks hanteer.
Daar word in die volgende hoofstuk gepoog om die aanbiedinge van die
Streeksrade sedert hul ontstaan tot 1986 te ontleed in terme van die
aanbied van bekroonde en onbekroonde Afrikaanse dramatekste. Van die
15% oorspronklike Afrikaanse verhoogtekste wat opgevoer is, was 22,15%
verhoogtekste van bekroonde Afrikaanse dramatekste. Van die totale
aantal verhoogtekste deur die Streeksrade aangebied, was 3,5% bekroonde
dramatekste, 52,3% van die bekroonde Afrikaanse dramatekste word nie
deur die Streeksrade aangebied nie. 'n Bespreking van Toe hulle die Vierkleur op Rooigrond gehys het van
Henriette Grove volg. Die keuse vir bespreking van hierdie dramateks word geregverdig deur die feit dat dit 'n dramateks in Afrikaans
is wat talle toekennings ontvang het, maar ten spyte hiervan nog nie
deur 'n Streeksraad as verhoogteks verwesenlik is nie. Daar word
aangetoon dat die bekroning geskied op grond van die oorweging van
die letterkundige waarde van die dramateks eerder as op die toneelmatige moontlikhede van die verhoogteks.
In hoofstuk 5 volg TI bespreking van Die Koggelaar van Pieter Fourie
vanuit 'n bree semiotiese hoek. Die keuse van hierdie drama word
hoofsaaklik bepaal deur die feit dat die hoogste geldelike toekenning
in Suid-Afrika aan hierdie drama gemaak is. Daar word in hierdie
bespreking aangetoon dat die dramateks alleen 'n onvoldoende beeld van
die dramaturg se produk of skepping gee. Styan se bewering dat "The
muted print on the page is shorn of all specificity ... "(1963: 27),
word uitgedra deur die feit dat soveel van die betekenisdraende aspekte van die drama slegs deur die verwesenliking in die vorm van TI
verhoogteks aan die toeskouer gebied kan word. Dit staaf die standpunt dat die bekroning van Afrikaanse dramas eerder op die volledigfunksionerende
aanbod van die verhoogteks as op die dramateks behoort
te berus. Die Koggelaar is deur dramakundiges met die opvoeringsmoontlikhede - met ander woorde as moontlike verhoogteks bekroon en
nie as taalkunswerk nie.
Hoofstuk ses handel oor Kampustoneel. Die ontstaan, doelstelling en
bydrae daarvan word bespreek. Die gevolgtrekking word gemaak dat
hierdie instelling wel die daarstel van oorspronklike Afrikaanse
dramatekste bevorder waaruit doelmatige verhoogtekste voortvloei.
Aku vang 'n ster deur Nico Luwes word as so 'n Kampustoneelfees verhoogteks bespreek en daar word tot die slotsom gekom dat 'n oorspronklike dramateks wat beide toneelmatig en literer bevredig, geskep is.
English: The twofold purpose of this dissertation is an investigation into the
drama text and the theatre text and the various awards and prizes
available for original Afrikaans dramas.
constantly in use, are given.
Explanations of terms
The first chapter deals with the differences and similarities of the
drama text and theatre text; the disadvantages and advantages of
both, and the changes which take place from drama text to theatre
text. Reception Aesthetics and Semiotics are also discussed as
possible approaches to a study of this complicated system of communication.
The necessity of awarding prizes to original Afrikaans dramas is dis=
cussed. The conclusion is reached that the drama is not as often
rewarded as work of prose or poetry. In some instances no award
had been made throughout the existence of an award or prize. It
was also found that only three of the twelve awards under discussion,
awarded the theatre text, whereas the rest awarded the drama text as
literary work of art with only cursory observance of the theatre
text.
In the next chapter the productions of the five Councils for the
Performing Arts are analysed to ascertain how often award-winning
Afrikaans drama texts become theatre text. It was found that 15%
of the productions were original Afrikaans drama texts. Only 22,5%
of these 15% were award winners, whereas 77,5% were plays not awarded
at all. Of the total number of plays produced by these Councils only
3,5% were award-winning Afrikaans drama texts; 52,3% of the awardwinning
Afrikaans drama texts were not used by any of the Councils
during the period 1964-1986.
A discussion of the drama text, Toe hulle die Vierkleur op Rooigrond
gehys het, by Henriette Grove, follows. The choice of this drama text is based on the fact that although it has received several awards,
it has never been produced by any of the Councils for the Performing
Arts. The conclusion is drawn that the drama text received the awards
as a literary work of art and not for its possibilities as a theatre
text.
Chapter five is a discussion of Die Koggelaar by Pieter Fourie. The
choice of this play was prompted by the fact that it was the first to
receive the prestigious SACPAC Award. The award was given to the
play on the grounds of the possible theatre text rather than a
literary work of art. The Styan dictum that "The muted print on the
page is shorn of all specificity ... " (1963: 27), is proved by the
fact that so many aspects generating meaning can only be experienced
through the theatre text. This strengthens the point of view that
awards for original Afrikaans drama texts ought to be based on the
theatre text, functioning as a total structure of meaning, rather than
on a drama text. Die Koggelaar was awarded on the possibilities as
a theatre text rather than as a literary work of art.
In chapter six the founding, aims and contribution of the Campus
Drama Festival are discussed. It is concluded that this Festival
encourages the production of successful Afrikaans theatre texts.
A discussion of one of these theatre texts Aku vang 'n ster by Nico
Luwes, follows. The conclusion is reached that this Festival sueceeds in encouraging the creation of original Afrikaans drama texts
which are both dramatically and literarily satisfying.
