'n histories-kritiese beskouing van die leerplanne vir liggaamlike opvoedkunde aan die transvaalse Onderwyskolleges 1900 tot 1980

Abstract

Afrikaans: Die voortdurende veranderinge en vooruitgang wat in die leefwereld van die kind aan die primere skoal waargeneem word, stel gedurig nuwe eise aan die kind en die onderwyser. Daadwerklike en verantwoordbare optrede sal verseker dat die onderwysinhoud relevant en geskik gehou sal word om doeltreffende opvoeding te verseker. Die veranderde behoeftes van die leerlinge aan die primere skoal het meegebring dat leerplanne aan tersiere opleidingsinrigtings ook moes verander. Net soos alle ander vakgebiede het ook die Liggaamlike Opvoedkunde voortdurende verandering en vernuwing ondergaan. Die feit dat inligting oor die ontwikkelingsgeskiedenis van die vak Liggaamlike Opvoedkunde aan onderwyskolleges in Transvaal nie geredelik beskikbaar is nie, was die stukrag van die navorsing in hierdie verband. Onderwyspraktyk, en in hierdie geval die ligaamsopvoedkundige praktyk, kan alleenlik verbeter indien leerplaninhoude voortdurend ge-evalueer en aangepas word. Daar bestaan 'n behoefte om te bepaal of leerplanne aan die onderwyskolleges tred gehou het met die ontwikkeling van Liggaamlike Opvoedkunde. 'n Historiese oorsig sal aandui of die opleiding wat aan die onderwysstudent verskaf is, hom voorberei het - en tans nog voorberei - vir die taak wat aan hom gestel word as liggaamlike opvoeder in die skoal. 'n Kart oorsig oor die ontwikkeling van departemente van Liggaamlike Opvoedkunde aan onderwyskolleges bied 'n goeie beeld oor die bydraes van persone en instansies ten opsigte van leerplanontwikkeling. Liggaamlike Opvoedkunde is nie slegs deur persone met onderwyservaring aangebied nie. Die Suid-Afrikaanse Polisie en die Weerrnag het ook 'n rol gespeel in die opleiding van leerkragte vir liggaarnlike opvoeding. Verskeie Onderwyskornrnissies het ondersoek ingestel na die stand van liggaarnlike opvoeding op die skole. Die belangrikste hiervan was die Kornrnissie onder leiding van W J Nicol in 1937. As gevolg van hierdie Komrnissie se aanbevelings is dosente in Liggaarnlike Opvoedkunde op perrnanente basis aan die onderwyskolleges aangestel. Dit met meegebring dat Liggaamlike Opvoedkunde meer tot sy reg gekom het. Die werk van die Nasionale Adviserende Raad vir Liggaamlike Opvoeding het ook 'n groat bydrae gelewer tot die standardisering van opleiding in Liggaamlike Opvoedkunde aan die onderwyskolleges. Nauer skakeling tussen universiteite en onderwyskolleges het 'n nuwe didakties-pedagogiese benadering teweeg gebring. In die ondersoek is daar gepoog om aan te dui waar daar tekortkorninge in die huidige leerplanne bestaan. Tans geniet die vak liggaarnlike opvoeding aan die primere skool nie die respek of die aandag waarop dit aanspraak behoort te maak nie. Hierdie situasie kan direk terug herlei word na die opleiding van liggaamsopvoeders aan die tersiere inrigtings. Gevolgtrekkings en aanbevelings wat in hoofstuk vier aangetref word, kan 'n bydrae lewer tot 'n beter fundering van leerplaninhoude aan die onderwyskolleges. Dit sal 'n nuwe benadering tot liggaamlike opvoeding aan die primere skool teweegbring en die inskakeling van die liggaamspedagogiese praktyk in die breere opvoedingsplan verseker.

The continual changes and development which can be observed in the life-world of the child at primary school, demands progressively more from the pupil and the teacher. Timeous and accountable action will ensure that education content is kept relevant and suitable to ensure effective education. The ever changing needs of the primary school pupil have given rise to changes in the curriculum at tertiary institutions. Physical Education has also undergone changes and improvements. The fact that information about the historical development of Physical Education at colleges of education in the Transvaal is not readily available, has been the main reason for the undertaking of this research. Education practice, and specifically physical education practice, can only be improved if syllabus content is continuously evaluated and adapted. The need exists to determine if syllabi at the colleges of education have kept pace with the development of Physical Education. An historical view will indicate not only whether the training which a student teacher received prepared him for the task which he was set as a teacher of physical education, but also whether the training he currently receives is an adequate prepara~ion for his profession. A short history of the development of departments of Physical Education at colleges of education in Transvaal gives an indication of the contributions of individuals and institutions to the development of Physical Education curricula. Students of Physical Education have not been trained by educationists only. The South African Police and the Defence Force have played a major role in the training of physical educationists in the Transvaal. Various commissions of the Department of Education have investigated the position of physical education at school level. The most significant contribution came from the commission headed by W J Nicol in 1937. Recommendations made by this commission, led to the appointment of lecturers in Physical Education at colleges of education in a permanent capacity. This ensured that Physical Education was firmly establised at the colleges. The work of the National Advisory Board for Physical Education contributed greatly to the standardisation of the training of physical educationists at colleges of education. Closer contact between universities and colleges of education has led to a new didactic-pedagogical approach. In the research shortcomings in the current curricula are indicated. Currently Physical Education does not enjoy the esteem and attention that it should receive at primary schools. This situation is directly related to the training of physical educationists at tertiary institutions. Conclusions and recommendations which appear in chapter four could contribute to a better founding of curriculum content at colleges of education. Reaction to these recommendations could lead to a new approach to physical education at primary school level, and could ensure that physical pedagogics become fully recognized as an integral -facet of the broader educational spectrum.